ویژگی سوپرمارکت موفق چیست؟ نگاهی به تاریخچه سوپرمارکت‌ها
یک سوال مهم؛ سوپر مارکت چیست؟
سوپر مارکت یک مغازه فروش مواد خوراکی و آشامیدنی و برخی اقلام روزمره خانه از جمله تخم مرغ، محصولات لبنی مثل شیر، ماست، کره، نان و برخی محصولات غیر خوراکی مثل مواد شوینده و لوازم بهداشتی و در برخی سوپرمارکت‌ها گوشت و مرغ و مواد پروتینی و… است. تفاوت اصلی سوپرمارکت با بقالی، دسترسی مستقیم مشتریان به کالاها بر خلاف بقالی ها، به عبارتی دیگر سلف سرویس است. بیش از 80٪ از کالاهای سوپرمارکت‌ها مواد خوراکی هستند. اندازه سوپرمارکت‌ها از بقالیها بزرگتر، ولی از هایپرمارکت‌ها کوچکتر است. سوپرمارکت‌ها در محله‌ها و در نزدیکی مناطق مسکونی وجود دارند تا دسترسی به آنها راحت‌تر باشد.
تاریخچه سوپرمارکت در جهان
در گذشته تهیه موارد غذایی و مایحتاج روزانه، به بقالیها ختم می‌شد. سیستم کاری بقالیها به این شکل بود که یک فروشنده جوابگوی یک مشتری بود. مشتری اقلام مورد نیاز خود را از فروشنده درخواست می‌کرد و فروشنده نیز آنها را آماده کرده و هزینه را از مشتری دریافت می‌کرد. به این ترتیب در صورتی که تعداد مشتریان بیشتر می‌شد، ناگزیر صف‌های طولانی در این محیط‌ها ایجاد می‌شد. همچنین به علت حجم کم کالاهای خریداری شده توسط فروشنده، هزینه فروش کالا نیز بالا بود.
اولین فروشگاه بقالی با ابعاد بزرگ که اقلام خود را به شکل عمده تهیه می‌کرد، توسط وینسنت آستور در سال 1915 در نیویورک تاسیس شد. او با سرمایه 750 هزار دلار یک فروشگاه با مساحت 50 در 40 متر خرید که در آن گوشت، میوه، لبنیات و گل می‌فروخت. هدف او جذب مشتریانی از سراسر شهر بود، اما اتفاقی که افتاد کاملاً برخلاف آن بود. حتی همسایگان نزدیک نیز از او خرید نمی‌کردند و دو سال بعد این مغازه بسته شد.
ایده فروشگاه سلف سرویس توسط کلارنس ساندرس ارایه شد. او در سال 1916 یک مغازه تاسیس کرد که خریداران خود اقلام مورد نیازشان را از قفسه‌های فروشگاه انتخاب می‌کردند. این ایده بسیار موفقیت آمیز بود به طوری که در مدت زمان کوتاهی چندین شعبه دیگر از مغازه وی تاسیس شد.
بسیاری معتقدند که اولین سوپر مارکت به شکل امروزی، در آمریکا در سال 1930 توسط میشل کولن در زمینی به مساحت 560 متر مربع افتتاح شد. میشل کولن علاوه بر ایده سلف سرویس بودن مغازه، ایده دیگری نیز به آن اضافه کرد و آن قسمت بندی فروشگاه و ایجاد پارکینگ بر مشتریان بود. این ایده بسیار موفقیت‌آمیز بود، در 6 سال 17 شعبه دیگر از مغازه وی تاسیس شد.
سپس سوپر مارکت ها به سراسر دنیا رسیدند به طوری که امروز خرید از سوپر مارکتها به امری عادی و ضروری تبدیل شده است
تاریخچه سوپر مارکت در ایران
تأسیس سوپر مارکت در ایران به دهه چهل خورشیدی باز می‌گردد. در آن زمان با گسترش سوپرمارکت‌ها و مراکز فروشگاهی بزرگ در کشورهای پیشرفته، موج گسترش سوپرمارکت‌ها به ایران نیز رسید. در ابتدا مجوز تاسیس سوپرمارکت توسط شهرداری صادر می‌شد و سپس این مسولیت به اتاق اصناف سپرده شد.
یکی از اولین سوپرمارکت‌هایی که در ایران تاسیس شد، سوپرمارکت فردوسی در تهران بود. پس از پیروزی انقلاب با تاسیس کمیته امور صنفی، اتحادیه سوپرمارکت‌ها نیز مجددا شروع به فعالیت کرد.
ویژگی‌های سوپرمارکت موفق
هدف از ایجاد سوپر مارکت ، جلب رضایت مشتری و ایجاد تجربه خرید لذت‌بخش است. لذا در نظر داشتن چند نکته مهم در خصوص سوپرمارکت، می‌تواند تاثیر به سزایی در محبوبیت آن ایجاد کند.
موقعیت مکانی سوپر مارکت
یکی از ویژگی‌های مهم سوپر مارکت آن است که در عین حالی که در دل شهر و محلات قرار گرفته و دسترسی به آن آسان است، باید از ترافیک و خیابان‌های کوچک و شلوغ به دور باشد. هیچ مشتری دوست ندارد که ساعت‌ها دنبال جای پارک باشد و یا در ترافیک بماند. وجود پارکینگ اختصاصی و یا تاسیس فروشگاه در مکانی که تراکم خودروها کم‌تر است یکی از ویژگی‌های مهم سوپرمارکتهای موفق است.
فضای داخلی سوپرمارکت
سوپر مارکت ، فروشگاهی است که سبد محصولات بسیار گسترده‌ای دارد و نیاز مشتری را به طور کامل رفع می‌کند. به همین جهت چیدمان محصولات در فروشگاه بسیار مهم است. مشتری نباید با ورود به فروشگاه دچار سردرگمی شود و یا برای برداشتن محصولی به زحمت بیفتد. ترتیب چینش محصولات و شکل قفسه‌بندی‌ها یک کار تخصصی است که باید از طراحان این حوزه کمک گرفته شود تا آن تجربه لذت بخش خرید برای خریدار بوجود آید.
تجهیزات فروشگاهی سوپر مارکت
محصولات مختلف در سوپر مارکت ها، شرایط نگه‌داری مختلفی داشته و هر کدام تجهیزات فروشگاهی خاص خود را نیاز دارند. مواد فاسدشدنی به یخچال نیاز دارند که یخچال‌ها خود به انواع مختلفی از جمله درب‌دار و بدون درب و… تقسیم می‌شوند. قفسه مخصوص نگه‌داری نان و میوه بسیار متفاوت است. همچنین وجود سبد‌های خرید و چرخ خرید برای حمل کالاها توسط مشتری از دیگر مواردی است باید مدنظر قرار گیرد.
استفاده از فناوری در سوپرمارکت
فناوری‌های دیجیتال سرعت و دقت بالا را همراه با راحتی در هر کاری به ارمغان می‌آورند. سوپر مارکت ها نیز از این قاعده مستثنا نیستند. دیگر دوران ماشین حساب و فاکتورهای دست نویس به سر آمده است. سوپرمارکتهای امروزی با بارکدخوان، نرم‌افزارهای حسابداری، انواع نرم افزار های صندوق فروشگاهی، دستگاه‌های کارت‌خوان و … تجهیز شوند.
سوپر مارکت اینترنتی
امروزه با همه‌گیر شدن اینترنت و گوشی‌های هوشمند، بسیاری از کسب و کارها به سمت اینترنتی شدن می‌روند که یکی از آنها سوپر مارکت ها هستند. با نصب یک اپلیکیشن می‌تواند از خانه، محصولات مورد نیاز را از لیست بلند بالای موجود انتخاب کرده و درب خانه تحویل بگیرید. این کار هم برای خریدار و هم برای فروشنده می‌تواند مزایای خاصی داشته باشد که به چند مورد اشاره می‌کنیم:
- عدم وجود محدودیت در زمان برای خرید
- عدم محدودیت مکان برای خرید
- عدم وجود شلوغی و صف‌های طولانی
- بررسی راحت‌تر محصولات توسط مشتری
- کاهش هزینه‌های فروشنده از جمله هزینه‌های محل فروشگاه
به این دلیل است که امروزه فروشگاههای اینترنتی از محبوبیت خاصی برخوردارند.
تفاوت‌های اصلی بین هایپرمارکت و سوپرمارکت
در تعاریفی که از سوپرمارکت و هایپرمارکت ارائه دادیم به طور اجمالی به تفاوت‌های این دو فروشگاه اشاره کردیم. در ادامه
برخی از اصلی‌ترین تفاوت‌های آنها را برمی‌شماریم:
- مساحت: اندازهٔ سوپرمارکت، بسته به تنوع محصولاتی که ارائه می‌دهد متفاوت است. اما در هر صورت اندازهٔ هایپرمارکت بزرگتر از سوپرمارکت است. زیرا هایپرمارکت افزون بر قفسه‌های متعدد برای ارائهٔ کالا، دارای فروشگاههای کوچک داخلی نیز می‌باشد.
- قیمت و تخفیف: هایپرمارکت‌ها در مقایسه با سوپرمارکت، کالاهای خود را در قیمت‌های مناسب‌تر و با تخفیف‌های ویژه ارائه می‌کنند. این امر می‌تواند موجب انگیزهٔ مشتریان برای خرید از هایپرمارکت شود.
- تنوع کالا: هایپرمارکت‌ها اغلب محصولات متنوع‌تری ارائه می‌دهند. همچنین در این فروشگاه‌ها در مقایسه با سوپرمارکت، محصولات مختلف با برندهای متنوع‌تری ارائه می‌شوند و در نتیجه امکان خرید مشتریان را با هر بودجه‌ای فراهم می‌کنند.
- تعامل با مشتری: در سوپرمارکت‌ها تعامل با مشتری بیشتر است. ولی در هایپرمارکت‌ها به دلیل ارائهٔ کالاها به صورت سلف‌سرویس، نیاز به تعامل با مشتریان کاهش می‌یابد.
- کارکنان مورد نیاز: سوپرمارکت‌ها معمولا توسط یک الی دو نفر اداره می‌شوند. اما در هایپرمارکت‌ها به دلیل وسعت بیشتر، تعداد کارکنان بیشتری نیز مورد نیاز است.
- هدف راه‌اندازی: هدف راه‌اندازی سوپرمارکت، تأمین نیاز مشتریان از طریق تشویق آنها به صرف پول بیشتر برای خرید است. در حالی که هدف هایپرمارکت‌ها علاوه بر تأمین نیازهای مردم به صورت یکجا و یکپارچه، ارائهٔ کالاهای تخفیفی و در نتیجه کمک به مردم از طریق صرفه‌جویی در هزینه‌های خرید می‌باشد.
فرق بین خواروبارفروشی و سوپرمارکت چیست؟
اغلب مردم برای خواروبارفروشی و سوپرمارکت تعاریف یکسانی در نظر می‌گیرند در صورتی که اینگونه نیست. خواروبارفروشی‌ها فقط مواد غذایی و نوشیدنی مانند کنسرو، تنقلات و غذاهای بسته‌بندی‌شده را ارائه می‌دهند. در حالیکه سوپرمارکت‌ها علاوه بر مواد غذایی، محصولات بهداشت فردی، مواد شوینده و حتی محصولات فرهنگی را نیز عرضه می‌کنند. افزون بر این در سوپرمارکت‌ها، خریدار می‌تواند کالاها را در قفسه‌ها بازدید کند و در صورت نیاز آنها را بردارد. ولی در خواروبارفروشی امکان دسترسی به محصولات فراهم نیست و عمل برداشتن محصولات و تحویل به مشتری توسط مغازه‌دار انجام می‌گیرد. همچنین قیمت محصولات در خواروبارفروشی‌ها در مقایسه با سوپرمارکت کم و حدود قیمت نیز متوسط رو به پائین است.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی سوپر مارکت و تفاوت آن با بقالی‌های سنتی پرداختیم. در ادامه آن به برخی ویژگی‌های سوپرمارکت اشاره شد که در صورت رعایت آن باعث موفقیت کسب و کار خواهد شد. در آخر نیز نسل جدید سوپر مارکتها یعنی سوپر مارکت‌های اینترنتی معرفی شدند. امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.